Plaag, of samen van ego naar eco?

Wanneer je uitzonderlijke dingen doet, of opvalt doordat je anders bent, krijg je sterk uiteenlopende reacties. Onze ooievaarskolonie van 8 nesten op het erf, waarvan 7 op ons boerendak, trekt veel toeschouwers langs het fietspad. Een enkeling komt hier regelmatig even naartoe om rustig de vogels op het dak te aanschouwen en fotograferen. Dat laatste geeft veel meer informatie dan een korte blik met mobiel in de hand. Je ziet dan wat er gebeurt, het gedrag van voeren en verzorgen en meer details over het nestelen en de jongen. Een rustige blik leert ook dat het voornamelijk klein spul is, dat wordt aangedragen, zelfs water, om de jongen gezond groot te laten worden daarboven in alle weersomstandigheden.

Er komen ook mensen van uiteenlopende aard met vreselijke uitspraken. De een is een vooraanstaand biologisch boer uit de omgeving en roept uit: ‘Als ik een geweer had, zou ik ze schieten!’ En een ander, een familielid, roept uit, dat het een plaag is, en of ze nog wel naar Afrika vliegen, of we niet naar die plek elders in Europa kunnen gaan en ze daar afschieten, dan komen ze niet terug.

In het boek ‘De ooievaar’ van Kester Freriks lees ik, dat mensen dat vroeger al hebben gedaan. De mens is dol op moorden, zo blijkt. Op haar tocht over de Afrikaanse landen worden ooievaars met pijlen doorschoten, een enkeling vliegt duizenden kilometers door om alsnog door een Duits geweerschot naar beneden te worden gehaald. Die eindigt dan weer in een museum en ik vraag me af, wat het nou eigenlijk waard is om met zijn allen zo’n ooievaar te willen doodmaken om hem vervolgens te gaan tentoonstellen.

Het doet me sterk denken aan het verhaal van Dave Goulson over de teloorgang van insecten, en de inspanningen van mensen om voor haastige toevoeging van groeipotentieel aan de aarde alle voorraden op te maken: onder andere ladingen archeologische vondsten, te weten, Egyptische doodgeknuppelde en gemummificeerde katten die vervolgens fermenteerden en opdroogden, te vermalen. Wat me steekt is dat de mens dus werkelijk zo idioot is dat hij dit vindt te mogen doen. Het lukt me al iets beter om mijn opkomende woede te laten zakken, het is immers al gebeurd en mogelijk is er geen redden aan met de mens, die mens in elk geval niet. En ook dat mag ik niet zeggen, die mens moet een kans houden om zijn gedachten te zuiveren en zijn verstand te gaan gebruiken in combinatie met iets, dat we ‘hart’ noemen – als we het over compassie hebben. Want is al dat geweld uiteindelijk niet een weerspiegeling van ons eigen koude hart en onze eigen zelfhaat, geprojecteerd op anderen?

De grootste plaag, lieve lezer, is degene die meteen overgaat tot gewelddadige uitroepen en daden, volkomen ongefundeerd en niet op werkelijk onderzoek gestoeld, richting een bijzonder dier dat ooit met duizenden voedsel vond in ons land. En dat nu.. uitkijkt over groene, bloemloze vlaktes waar geen insect zich nog happy voelt. Jij mag bedenken of je kiest voor een wereld met gewelddadige mensen zonder inzicht in samenwerking en samenleving, ook met zijn eigen natuur waar hij een heel klein onderdeel van uitmaakt. Óf voor wat je werkelijk bent: deel van de grote natuur die verder dan de zichtbare kosmos reikt en jezelf waardevol gedragen. Werkelijke interesse in je omgeving is het enige dat de wereld vooruit helpt, en niks anders. En wij hebben allemaal die wereld nodig.

P.S. In het boek ‘de ooievaar’ wordt uitvoerig verteld hoe vroeger al op neergeschoten ooievaars werd onderzocht wat ze aten: de maag vol sprinkhanen, of naaktslakken, ook wel visresten, wormen, kikkers. Dit wordt levend aan de jongen voorgeschoteld die leren tussen de takken van het nest hun voedsel te vangen. Dat verhaal van die met eendagskuikens opgevoede ooievaars uit ‘stations’, dat die alleen nog maar kuikens van weidevogels zouden eten blijkt niet waar! Ook die zijn inmiddels verwilderd en zoeken niet naar weidevogeljongen, maar hoofdzakelijk naar gemakkelijk vangbare kleine dieren. Maar een verhaal blijft hardnekkig de ronde doen over de roofzuchtige weidevogelverslinder met de rode snavel. Lees dit boek!

Dan is intussen het geduld aan ons, voor zolang als wij dat volhouden samen met alle kikkers, wormen, libellen, vogels en vele andere prachtige wezens waar wij het voor doen.