Optocht 2024

Als de boom valt

27 april 2024, Beetsterzwaag. Met een groep van 5 mensen (3 mannen, 2 vrouwen) wonnen wij de eerste prijs ‘groepen’ in de optocht die door duizenden mensen werd bezocht. Een mooie beloning voor een paar dagen hard werken.

Sober

Tussen de groepen in felgekleurde kleding met electrisch versterkte meezingers, kwamen wij vrij onopvallend langs als een sobere groep met een bakfiets, een melkbussenwagen, en een oude herenfiets met hondenkar erachter. We zongen op de melodie van ‘Het Dorp’ (…”en langs het tuinpad van mijn vader..”) van
Wim Sonneveld op accordeon een eigen lied. Veel mensen roepen Willem toe, die de melkbussenwagen trekt. Hij heeft jarenlang bussen bij de boeren gereden, lange dagen waren het en zwaar werk. “Dat je met zoveel oude troep een prijs kunt winnen,” zegt hij. Maar Willem begrijpt precies waar onze optocht over gaat, waarschijnlijk beter dan de anderen, omdat hij het zelf heeft meegemaakt.

Bloeizone – Silent Spring

De bakfiets beeldt een stuk natuur bij het Ald Djip uit: een bijna dode fruitboom met 1 tak gedeeltelijk in bloei – bloeizone – ‘Silent Spring’, staat op bordjes erbij. Er landt een ooievaar op haar nest met een ei. De boom hangt vol : echte appels en peren, hakmessen en kleine bijltjes die in de stam steken, een zeis, een putemmer, een mand met houtblokken, onder de boom klaver en paardebloem in bloei en een bordje met ‘Als de boom valt’ en een grote schep erin. Een heel landschap! Het bordje met Bloeizone is een knipoog naar de campagne die in Beetsterzwaag wordt gevoerd om duurzaam met elkaar samen te werken.

Het tuinpad van mijn vader

Op de fiets voor de bakfiets hangt een bordje ‘Hoe de koe verdween uit Rome’. Onze hond, een Weimaraner genaamd Yara, een ketting met oormerken om. Yara loopt de meeste tijd naast de fietser want in het wagentje stak ze zielig haar kop door de tralies. Zij steelt de harten van het publiek en komt leuke hondjes tegen.
De melodie van Het Dorp (Wim Sonneveld) verwijst naar het landschap van Gjalts vader, die als boer zijn vee weidde op het land in ‘Rome’: een van de twee natuurgebieden bij Beetsterzwaag (het andere is ‘De Simmerpolder’). De koeien zijn daaruit verdwenen en er komen betonpaden voor de massale aanvoer van mest in vrachtwagens. Gecreëerde natuur vervangt de boerennatuur.

Lied

In het lied door Leonne gezongen en door Marianne begeleid op accordeon, komt het thema naar voren: de boer is bijna aan ’t verdwijnen.

Er is een dier in Nederland
Dat hebben wij goed in de hand
Wij laten haar voor ons bevallen
Van haar geschenk de melk en kaas
Export en fiscus maar helaas
Zijzelf staat in die megastallen

Met gele merken in het oor
En lange levensnummers voor
Een stier komt er niet meer aan te pas
En met haar gentech-uiers vol
De kin omhoog, het buikje bol
Vraag ik mij af wie zij ooit was

REFREIN
De boer is bijna aan’t verdwijnen
door regels en bureaucratie
Zijn land zo goed als onbetaalbaar
Het tolhek van technocratie

Groei

Niet alleen de boer, ook de koe verdwijnt uit het landschap. De grote haast om te groeien voor de marktgestuurde surveillance-maatschappij (alle data van wat wij doen worden vastgelegd) heeft ons landschap enorm beïnvloed. Op een recent agrarisch blaadje staat: “de sector krimpt, de veehouder moet groeien” en dat is wat er gebeurt: grote aantallen koeien staan binnen en worden door robots gemolken; het voer en de landbouw is gericht op de hoogst mogelijke opbrengst. De kleine (bio-)boer kan financieel niet opboksen tegen grotere veehouderijen en de heffingen en de adviesverplichtingen daar bovenop nekken de kleine bedrijven. De controles en subsidies zijn gericht op gangbaar. Het lokale ambachtelijke landschap ‘van ons samen’ verdwijnt. Jonge mensen weten eigenlijk niet meer wat dat is.

‘Silent spring’ is de titel van een boek uit 1962 van Rachel Carson en verwijst naar het massaal uitsterven van vele soorten insecten: zij bevruchten fruitbomen en andere planten en kruiden. Met het verdwijnen van insecten worden ook vogels schaars. Ook zijn er minder bijen. In het boek wordt de denkbeeldige situatie geschetst dat ze er ineens allemaal niet meer zijn.

De wormen

Een pot met wormen werd aan toeschouwers van de optocht getoond: dit zijn onze echte medewerkers. Zij maken de aarde los en vruchtbaar, als wij de aarde voeden met schone mest (van graskuil, hooi en gras van het land en zonder pesticiden, medicijnresten of andere chemie). Het vee brengt dit op het land. Mensen genieten van de mooie producten kaas en melk. En als zij niet van zuivel houden, dan toch wel van een stralend en levend landschap om zich heen.

Een beschrijving van het thema van onze optochtdeelname wordt snel lang. Onderstaand gedicht kon niet in de optocht worden gedeeld. Want daar moet je het hebben van kort, duidelijk, en interactie.

Tolhek

Hieronder het gedicht van Leonne:

Aan het tolhek moet je betalen
Anders kun je de overkant niet halen
’t Is van God los
De boom viel om
Die tollenaar was dom!
Wat is zijn lot? Want kun je wel losstaan van God?
Wie dat denkt die snapt het niet

De boom mag groeien, het land mag bloeien
Die schepping kún je niet boeien
Hoor jij nog de koeien loeien?
Boom, lot, los van God, tol, hek, leugentaal,
doolhof digitaal,
Het land wordt stil
De bomen kaal
Die leugen wordt een lang verhaal

Alleen een loonslaaf krijgt een lot
En die vangt altijd bot
Een pionier graaft als een pier
zijn eigen graf met zijn verzet

De jager heeft het al gezien:
Daar in het land leeft toch nog wat!
De wormen hebben echt plezier
In de diepte wordt gewerkt.
Dat had alleen een boer gemerkt:
Op schone grond in uitverkoop
Loopt nu het hele land te loop.