Lezen

Levende economieën

Het woord ‘economie’ is afgeleid van het Griekse woord oikos, wat huis betekent. Thuis is waar iemand geboren wordt, opgroeit, en wordt verzorgd. Mathew Fox schreef: “Ons echte huis is het universum zelf”. Robert Frost observeert: “Thuis is de plaats waar als je er komt, ze je binnen moeten laten”. Thuis is waar er altijd een plaats voor je aan tafel is en waar je erop kunt rekenen dat je mee mag delen wat er op tafel staat. Om deel uit te maken van een thuis, een huishouden, is toegang tot het leven hebben. Hoe kan het dat economische stelsels vandaag zulke onwelkome plekken zijn? Hoe zijn ze plekken geworden die, liever dan ons binnen te laten, vaak ons de toegang blokkeren en, in het proces, ons niet alleen een thuis weigeren, maar ook een recht op onderhoud, stabiliteit en uiteindelijk, leven?

De dominante economie heeft veel namen gekregen – de markteconomie, de wereldeconomie, globalisering van bedrijven, en kapitalisme, om er een paar te noemen – maar geen van deze namen erkent dat deze economie maar één van de drie hoofd-economieën is die in de wereld van vandaag aan het werk zijn. In Aarde Democratie heeft ieder wezen evenveel toegang tot de bronnen van de aarde die het leven mogelijk maken; deze toegang is verzekerd doordat het belang van de andere twee economieën erin wordt herkend: de economie van de natuur en de economie van onderhoud.

De vrije wereldmarkteconomie die onze levens beheerst, is gebaseerd op regels die de toegang tot leven en levendigheid uitblussen en ontkennen door schaarste te genereren. Deze schaarste wordt gecreëerd door de vernietiging van de natuureconomie en de economie van onderhoud, waar het leven wordt verzorgd, onderhouden, en vernieuwd. Globalisering en vrije handel dunnen de voorwaarden uit voor productieve, creatieve werkverschaffing door de gemeenschappelijke gronden te sluiten, die nodig zijn voor het levensonderhoud. De anti-leven richtingen van de economische globalisering zijn geworteld in het feit dat de uitwisseling van kapitaal de rol overneemt van levende processen en dat de rechten van bedrijven de rol van levende mensen overneemt.

Het economische conflict in onze tijd is niet zomaar een Noord-Zuid verdeling, maar de ongelijkheid gecreëerd door kolonialisme, het slechte ontwikkelmodel van schuld-slavernij opgelegd door het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, en de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) – hebben die vorm en richting in zich. Het is een wedstrijd tussen een wereldeconomie van dood en vernietiging en verscheidene economieën voor leven en creatie. In onze tijd zijn “hebben en niet hebben” omgevormd tot “leven en niet leven”. [einde citaat uit Earth Democracy, 2005, Vandana Shiva]