Bloeien

We lopen door de Dorpsstraat in de optocht met onze oude melkbussen, een oude bakfiets en een bijna dode fruitboom met een kleine ‘bloeizone’ erin: prachtige roze bloesems.

De muziek op accordeon roept een melancholieke herinnering op. De nieuwe tekst over het boeren met ontzag voor koe en natuur wordt misschien niet verstaan, enkele mensen krijgen van mij tekst op papier.

Een hoop geschal om ons heen door versterkers. Wat is het verschil? Hoor je ons lied nog? En toch zie ik talloze gezichten blij in onze richting kijken: is het de mooie hond naast Gjalt met de fiets, of de man met de melkbussen, de fantasierijk aangeklede bakfiets, het zingen met accordeon? Het is het samenspel. Een bekende zegt mij: “Ik ben zo blij dat jullie er nog zijn! Ik heb de krant gelezen en vind het vreselijk als jullie bedrijf kapotgaat!” Een ander kijkt verrast op bij het lezen van de tekst van ons lied: “De koe […] in megastallen […] Ik vraag mij af wie zij ooit was” en “De boer die gaat bijna verdwijnen”. Mensen zwaaien verheugd of knuffelen ons onderweg of aaien de hond.

(W)aarde vergoeden

Wat is het verschil tussen:

• Een doos gedrukte boekjes met de titel ‘Boeren met ontzag’ ontvangen tegen betaling van verzendkosten, omdat de drukkosten er al uit zijn en:
• Elk halfjaar opnieuw betalen voor een stuk land dat je zelf beheert en bewerkt. Wat wordt hiermee vergoed? Er komen wel steeds meer verplichtingen de kant van de boeren uit. Verpachtende instellingen doen beloften voor uitgaven over toekomstige inkomsten van het land en de druk schuift door naar de boer. Schulden creëren het geld.

En ik vraag mij af: wat is logica in agroland… van wie ís de aarde nu eigenlijk? Het geld, is dat van onszelf, en het huis of de boerderij, waarvoor je almaar hypotheeklasten en rente betaalt, is het dan van onszelf? Is straks de opbrengst in balans met wat eraan is uitgegeven? En hoe zit het met de lasten van een monumentale boerderij, voor wie zijn die? Hoe is het eigenlijk mogelijk dat alle pijlen naar de boer blijven wijzen: jij bent verantwoordelijk, jij moet betalen, wil je subsidie dan moet je laten zien dat je goed genoeg boert. Wat je verkoopt moet aan zoveel eisen voldoen dat je de lol er wel af hebt voordat er een beetje winst binnenkomt. Dat jarenlang volhouden, en op het erf controles, onderzoeken vanuit argwaan naar mogelijke onveiligheid of ziektes, zonder een blik op het stralende land, vol kruiden en grassoorten, insecten en vogels. En ondanks dat lijken nu ook hier minder vogels terug te komen. Er zijn vele facetten waar dat mee samenhangt. Dan wijzen we de ooievaar aan als schuldige.

Moed is nodig om onder ogen te zien hoe het ervoor staat – niet alleen bij ons. We ervaren hoeveel mensen met warmte en medeleven kijken naar hoe het ons hier vergaat. We krijgen reacties van mensen die hier heel graag willen komen werken maar nu nog niet fit genoeg zijn. We kregen bijdragen voor het dak van mensen, naar draagkracht, en ook al zijn de investeringen vele malen hoger, de waarde is symbolisch. Mensen die elke dag langs het landschap rijden met plezier als ze daar de veelkleurige koeien zien staan. Die er speciaal een stuk voor omlopen bij het wandelen. Mensen fotograferen ons dak met ooievaren vol verwondering: “Kijk! Er is een jong!”

Wat is dit landschap en deze plek nu echt waard? Van wie ís de aarde? Zijn we de aarde dankbaar? Geven we haar en de mensen die erop wonen de kans om overvloedig te blijven bloeien?

De waarde van de aarde

Is de aarde van ons allemaal, of van een paar groepen die er flink geld uit halen, als een melkkoe. En daar dan mee beleggen zodat er ‘natuur’ kan worden gecreëerd, oude grassoorten terughalen in het landschap. Hoeveel wordt daar voor uitgetrokken, hoeveel brandstof aan verreden en staat daar dan een hele omgeving omheen die diversiteit hoog in het vaandel heeft? Kunnen wij dat, met zijn allen als boeren?
“Jij wilt weer terug naar het oude! Dat kan immers nooit meer!” krijg ik te horen.

Ik wil niet terug naar het oude. Daar ben ik ook nooit geweest, dat is geschiedenis van voor mijn geboorte. Ik wil bewust worden en anderen bewust maken. De enorme hoeveelheid niet-benoemd landgebruik, energieverbruik, arbeid en maatschappelijke kosten van de huidige agro-wereld zichtbaar maken, zoals
Meino Smit dat doet.

Verlichting

Echte verlichting van lasten zou het lokale landschap helpen, de staat van de gebouwen zou er meteen op vooruitgaan, en de creatiekracht op de boerderij zou opleven vanwege de energie die we ervan krijgen. We zouden dan met zijn allen flink de handen uit de mouwen kunnen steken omdat we er namelijk ALLEMAAL van zouden kunnen leven en eten. Van een groententuin, granen, dieren, zuivel. Er zou meer ruimte komen voor de ambachten die bij het beroep BOER ondersteunen. Een regio met eigen boerenproducten zou opleven. Waar kennis van processen in ere wordt hersteld in plaats van de wegwerpmaatschappij met bergen afval en alleen kennis van één minideeltje van een proces*. Waar jongeren voelen: “Hier ben ik welkom en kan ik leren en werken voor onze toekomst. Ik kan mijzelf redden en iets aan anderen leren,” in plaats van uit frustratie naar het buitenland verhuizen.

In plaats van uitputting komt er dan nieuwe VEERKRACHT.

Het is tijd om hier anders naar te kijken. In te zien dat het kan. Iemand bedacht samen met A.I. (artificial intelligence) hoe je juridisch en ook in geval van hypotheken de grond aan de aarde kunt teruggeven, zodat de vruchten ervan voor iedereen zijn. Iedereen kan daaraan meewerken, want er zijn mogelijkheden op een rij gezet om dat te onderzoeken, vanuit het hart.

Dan nog iets: ergens las ik dat jonge mensen die geen mogelijkheid zien, omdat die hen niet wordt geboden, niets anders rest dan zich bij extreme groepen aan te sluiten. Dat is in-triest en gevaarlijk voor de wereld. Ik zie niet voor me hoe extreem reageren ons zal helpen om samen te leven. Dat is niet mijn keuze. Als het ‘OER’, het ‘waardig de aarde dienen’ eindigt met een zaaknummer, wat is dan nog de mogelijkheid van deze mens om aan zijn of haar roeping gehoor te geven om jonge mensen vruchtbare aarde na te laten?

Interactief

Wat betekent het, de grond aan de aarde teruggeven? Bekijk het manifest. Stel je vragen. Of onderteken het en stuur het op naar: mijnletterboom@gmail.com, of vul het online formulier in.

*) De kleermaker maakte vroeger een heel pak, maar in de textielfabriek zet tegenwoordig een jongere elke dag vele malen dezelfde zak in een broek zonder te weten hoe je de hele broek in elkaar zet. Voor een boer(in) is het handig om te begrijpen hoeveel kilometers er werkelijk zijn afgelegd voor een nieuwe ‘duurzame’ machine, hoeveel arbeid er elders al in gestoken is om de grondstoffen ervoor te winnen. Stel dat ieder een hectare grond voor zichzelf zou hebben, om te wonen, te werken, voedsel te verbouwen en te leven. Hoe zouden wij hier dan voor zorgen?